Welkom bij onze rubriek “Boek van de Maand”. Elke maand bespreken we een boek dat onze aandacht heeft getrokken. Deze maand staat het boek De Boekendief in de spotlight. Lees verder om te ontdekken waarom we juist dit boek hebben uitgekozen om te bespreken en om meer te weten te komen over de inhoud en onze meningen over het boek.
Meedoen? Wil je ook je mening geven? Geef dan jouw antwoorden op de vijf vragen in de reacties onder dit bericht! Alvast vooruit lezen? Voor het boek van de maand in februari 2023 lezen we DIT boek
Boekendief ook lezen?
In onze bespreking van het boek van de maand lees je veel spoilers. Mocht je het boek nog willen lezen, dan zouden wij je aanraden om dat eerst te doen. Laat daarna in de reacties jouw antwoorden achter op de vijf vragen over De Boekendief. Hieronder zie je de beste prijzen voor dit boek in de (online) winkel
Wat is het mooiste stuk in het boek?
Puck: Voor mij waren er twee stukken in het boek die ik prachtig vond. Het eerste stuk was het hoofdstuk Bladzijden uit de kelder. In dit hoofdstuk gebruikte Max bladzijden uit Mein Kampf die hij wit schilderde om een verhaal te schrijven en tekenen voor Liesel. Ik vond het mooi hoe hij alles wat hij had meegemaakt om kon zetten naar een verhaal voor een kind. En hoe hij daarin vertelde over de periode waarin hij Liesel leerde kennen. Ook de manier waarop de schrijver de woorden als het ware tot leven bracht in dit hoofdstuk vond ik erg indrukwekkend.
“De uitgewiste pagina’s van Mein Kampf kokhalsden en stikten bijna onder de verf toen zij ze omsloeg.”
“De geschilderde oefenwoorden stonden prachtig op de muur bij de trap, houterig en kinderlijk en lief. Ze keken toe hoe de verborgen jood en het meisje sliepen, hand op schouder. Ze ademden. Duitse en joodse longen.”
Het tweede stuk was de beschrijving van Liesel die aan het voorlezen was toen ze tijdens de luchtaanval schuilden in de schuilkelder.
“De boekendief zag alleen de techniek van de woorden – hun lichamen gestrand op het papier, neergeslagen opdat zij eroverheen kon lopen. Bovendien was daar ook ergens, in de spaties tussen een punt en een eerstvolgende hoofdletter, Max. Ze herinnerde zich hoe ze hem had voorgelezen toen hij zo ziek was. Zit hij nog in de kelder? vroeg zij zich af. Of steelt hij weer een glimp van de hemel?”
Imke: Zonder twijfel de terugkeer van Max. Ik heb gehuild toen hij meeliep in de optocht door de stad, dat hij was gepakt. Door alle kennis die we hebben, wist ik wat hem te wachten stond en ging ik er stiekem al vanuit dat hij het niet zou overleven. Toen Liesels hele familie omkwam bij de bom was mijn enige hoop nog op Max gevestigd en godzijdank werd deze hoop beloond en keerde hij veilig terug.
Edwin: De optocht door de stad met Max (zie stukje bij Imke) vind ik persoon ook één van de mooiste stukken uit het boek. Als ik echter een nummer één moet kiezen, dan vind ik de relatie tussen Rosa en Liesel, die tegen het einde van het boek steeds beter wordt, wel het mooiste stuk. De relatie zal zeker nooit zo goed worden als die tussen Liesel en Hans, maar de opbouw van de relatie tussen Rosa en Liesel is echt gigantisch mooi uitgewerkt door de schrijver. Zoals de verteller van het verhaal mooi zegt over Rosa:
“But she did love Liesel Meminger. Her way of showing it happened to be strange. It involved bashing her with a wooden spoon and words, at various intervals.”
Wat vind je ervan dat De Dood de verteller is?
Puck: Zelf vind ik heel mooi dat de dood in het boek naar het leven kijkt vanaf een afstandje. De dood is niet alwetend en stelt net als een filosoof vragen over wat er gebeurt in het leven. Bijvoorbeeld in het hoofdstuk Het geluid van de sirenes. Daar stelt de dood de vraag: ‘Verdienden de Duitsers die in de schuilkelders zaten te wachten tot de luchtaanval voorbij was het om te sterven?’ Door de manier waarop de dood naar bepaalde situaties kijkt ga je als lezer ook meer over bepaalde vragen nadenken.
Imke: Een zeer uniek en passend perspectief. Een verhaal over een tijd waarin de dood zo’n grote rol speelt en zo massaal aanwezig is in alle facetten van het leven, is het eigenlijk niet meer dan passend om hem ook aan het woord te laten. Zusak heeft hem heel menselijk gemaakt, heel medelevend en dat maakte het voor mij eigenlijk gewoon heel erg mooi. De Dood is treurig om wat er in de wereld gebeurt en geniet niet van zijn werk.
“I am haunted by humans.”
Edwin: Ik vind het een interessant en uniek perspectief om De Dood als verteller te hebben in De Boekendief. Het maakt voor mij het verhaal nog meer bijzonder omdat je inzicht krijgt in de gedachten en gevoelens van de Dood. Een karakter dat normaal gesproken in boeken onzichtbaar is. De Dood is in De Boekendief geen gemeen karakter, maar toont veel emoties. Een unieke en mooie keuze.
Waarom denk je dat Rosa zo afstandelijk doet?
Puck: Dit is één van de punten die ik in de eerste instantie lastig vond aan het boek. Niet alle verhalen zijn helemaal compleet – zo mis ik voor mijn gevoel veel achtergrondinformatie over de personages – en er blijven veel losse eindjes in het boek. Later ervaarde ik dit juist als fijn en bijzonder aan het boek. Je gaat zelf proberen dingen in te vullen en je wordt echt aan het denken gezet tijdens het lezen van het boek. Bij Rosa had ik tijdens het lezen van het boek steeds het idee dat het een lieve vrouw was. Zeker omdat ze zonder twijfel Liesel en Max opnam in het huishouden. Wel was het “omhulsel” harder, bijvoorbeeld omdat ze veel vloekte en schold en Liesel ook nog wel eens een oorveeg wilde geven. Dit zou kunnen door de tijdsgeest, de omgeving en armere wijk waar ze in woonde en misschien wel door haar eigen opvoeding en ouders.
Imke: Ik denk dat Rosa zichzelf probeert te beschermen. Haar beide kinderen zijn uit huis, ze heeft in de gaten dat de oorlog misschien meer kapot gaat maken dan men in eerste instantie om haar heen vertelt. Ze weet dat ze een meisje in huis krijgt dat uit haar eigen gezin gehaald wordt omdat er niet voor haar gezorgd kan worden, dat haar verblijf misschien wel tijdelijk is. Tegelijkertijd denk ik dat ze het ook voor Liesel doet. Soms heb je iemand nodig die normaal tegen je doet en dingen van je wil wanneer je zelf in de put zit. Iemand die niet alleen maar troost en bevestigt dat alles ellendig is. Het leven gaat tenslotte verder. Ik denk dat Hans voor Liesel de troostende schouder kon zijn en Rosa juist de motor die Liesel vooruit hielp, zelfstandig maakte, en op die manier voorbereidde op het moment dat ze op eigen benen kwam te staan.
Edwin: Rosa komt misschien afstandelijk over, maar daar prik je al snel doorheen. Ze gaat door het vuur voor de mensen die ze lief heeft. Al toont ze dat soms op een harde manier. Zo noemt ze Liesel regelmatig Saumensch en Hans een Saukerl. Dit zie ik niet als afstandelijk, maar juist als een teken dat ze om deze twee personen geeft. Je merkt pas echt hoe lief Rosa is als ze voor Max zorgt in de kelder. Als Hans uitgezonden wordt naar het Air Raid Special Unit in Stuttgart bidt ze met zijn accordeon in haar handen voor zijn veilige terugkeer. Misschien dat ze voor de buitenwereld hard en afstandelijk overkomt, was dat voor mij als lezer niet echt het geval. Ik vind haar met afstand het mooiste personage in het boek.
‘Woorden geven macht’. Ben je het eens met deze stelling?
Puck: Met deze stelling ben ik het zeker eens. Wanneer je leest of hoort over mishandeling komt er eigenlijk altijd uit dat fysieke mishandeling als minder “erg” wordt ervaren dan geestelijke mishandeling. Woorden kunnen veel meer pijn doen en blijvende littekens veroorzaken. Ook het voorbeeld van Imke vind ik heel mooi. ‘Woorden zijn een machtige manier om de waarheid te vertellen’. Een waarheid die niet altijd dé waarheid is. Gelukkig kunnen woorden ook een positief effect hebben. Zoals Edwin zegt: ‘Woorden hebben de macht om mensen te bemoedigen en te helpen omgaan met moeilijke situaties’. Ook gebruiken veel mensen woorden om bepaalde dingen te verwerken. Met deze stelling is de schrijver van het boek het waarschijnlijk ook eens gezien de onderstaande woorden:
“Hij had niets te geven, behalve misschien Mein Kampf, maar zulke propaganda ging hij echt niet cadeau geven aan een jong Duits meisje. Dat zou net zoiets zijn als een lam dat de slager een mes aangeeft.”
“Hoe velen van hen hadden actief anderen vervolgd, bedwelmd door Hitlers aanblik, citerend uit zijn woorden, zijn zinnen, zijn opus?”
Imke: Ja. Hitler probeerde niet zonder reden om boeken met andere ideeën te verbieden. Woorden zijn een machtige manier om de waarheid te vertellen, dus wanneer jouw waarheid niet de waarheid van een ander is, kan je die maar beter verbranden. Tegelijk bieden woorden ook macht over je eigen leven. Aan het einde wil Liesel haar verhaal opschrijven, haar waarheid, haar pijn om het een plek te kunnen geven en verder te kunnen met haar leven. Zonder woorden ben je machteloos:
“She was the book thief without words. Trust me though, the words were on their way, and when they arrived, Liesel would hold them in her hands like the clouds, and she would wring them out like the rain”.
Edwin: Liesel leest haar boeken voor in de schuilkelder. De bewoners van de Himmelstraat luisteren aandachtig naar haar woorden. Door boeken voor te lezen, geeft Liesel hen de kans om zich in verhalen te verliezen en ontsnapping te vinden van de realiteit van de oorlog. Dit toont aan hoe verhalen en boeken de macht hebben om mensen te bemoedigen en te helpen omgaan met moeilijke situaties. Al is het maar om even afgeleid te worden van de verschrikkingen om hen heen.
Is dit een boek dat je bijblijft?
Puck: Om eerlijk te zijn was ik niet meteen helemaal weg van het verhaal. Toch zal het boek mij wel bijblijven. Wat ik namelijk heel mooi vind aan het boek is dat er meerdere lagen in zitten. Eigenlijk alsof er achter elk stukje tekst wel een betekenis of een boodschap zit. Het roept veel vragen op en er blijven (in ieder geval voor mij) nog veel dingen onduidelijk. Hierdoor wordt je (ook al tijdens het lezen) steeds aan het denken gezet. Ik denk dat ik dit boek zeker nog een keer gaan lezen om te kijken of bepaalde vragen die ik nu in mijn hoofd heb dan beantwoord kunnen worden. En of er misschien weer andere dingen zijn die me opvallen.
Imke: Voor mij zeker! Dit is nu de derde keer dat ik dit boek heb gelezen en ik denk er toch met regelmaat aan. Dit was het eerste werk dat ik van Markus Zusak las, en zijn schrijfstijl is natuurlijk zeer eigen, zeer apart. Inmiddels heb ik al zijn werk gelezen en ik blijf genieten van zijn speciale manier van denken en verwoorden:
“If they killed him tonight, at least he would die alive”
Het gekozen perspectief vond ik zeer origineel en passend bij het verhaal en door Liesels liefde voor boeken, kon ik een stukje van mezelf herkennen in haar.
Edwin: Tot 7 jaar geleden las ik enorm veel boeken. Wellicht niet zoveel als Imke en Puck nu doen, maar toch wel meerdere per maand. Hier ben ik mee gestopt, al weet ik niet zo goed waarom. Ik heb het wel vaak nog geprobeerd, maar ik kwam er niet lekker in. Wellicht dat ik probeerde om meteen weer mijn favoriete Russische schrijvers te lezen. Op aanraden van Imke heb ik De Boekendief gelezen. Sindsdien ben ik weer veel meer gaan lezen.
De Boekendief vind ik een prachtig verhaal met mooi uitgewerkte personages. De manier waarop Markus Zusak de gevoelens en gedachten van De Dood beschrijft ben ik nog niet eerder tegengekomen in een boek. Het personage Rosa heeft mij weten te raken, met name hoe haar relatie met Liesel groeide en de manier waarop zij voor Max zorgde. Een bijzonder lieve vrouw met een heel ruw randje.
Het boek zal me zeker bij blijven. Natuurlijk ook omdat De Boekendief voor mij ook symbool staat aan een nieuwe start met boeken lezen. Iets waar ik héél blij mee ben.
Boekendief discussievragen & gesprek met de schrijver
Aan het eind van het boek ‘De Boekendief’ vind je 12 verschillende discussievragen die je erbij kan pakken wanneer je het boek wilt bespreken. Bij de onderstaande “losse” vragen zie je ook nog andere vragen en opdrachten staan waardoor je echt in het boek kan duiken. Na de discussievragen vind je in het boek ook een interview met de schrijver. Na het lezen van dit interview ga je ook weer anders naar het boek kijken.
- Bespreek de symboliek van de Dood als alwetende verteller in het boek.
- Wat is er ironisch aan Liesels obsessie met het stelen van boeken?
- Het doodgravershandboek is het eerste boek dat Liesel steelt. Waarom nam ze dat boek mee?
- Liesel trekt vanaf het begin af aan meer naar Hans Hubermann. Hoe wint Hans Liesels liefde en vertrouwen? Bespreek hoe Liesels relatie met Rosa aan het eind van het boek verandert.
- Verlating is een centraal thema in het boek. Op wat voor manier stelt Liesel liefde gelijk aan verlating?
- Schuld is ook een steeds terugkerend thema in het boek. Waarom voelt Max Vandenburg schuld en schaamte?
- Vergelijk en stel de levens van Liesel en Max Vandenburg tegenover elkaar.
- De Dood zegt dat Liesel een meisje was dat ‘een berg te beklimmen had’. Wat is haar berg? En wie klimmen er met haar mee?
- Bespreek hoe het Hubermann-huishouden door het hele boek heen hun moed laten zien.
- Omschrijf de vriendschap tussen Liesel en Rudy. Waarom vindt Liesel het moeilijk om van Rudy te houden?
- Hoe gebruikt Zusak het literaire instrument van de vooruitwijzing om de lezer mee het verhaal in te trekken.?
- Op welke manier staat Liesels leven voor schoonheid in het spoor van wreedheid?
