Frankrijk – De wereld rond in boeken #9

Frankrijk literatuur literaire geschiedenis

Wij schrijven onze teksten en reviews als onafhankelijke partij. Daarbij maken we soms gebruik van affiliate links. Meer hierover lees je in ons advertentiebeleid.

Welkom terug bij De wereld rond in boeken. Na het verkennen van de mystieke oevers van de Nijl en de oude literaire rijkdommen van Egypte, reis ik af naar Frankrijk. Als er één land is dat zijn stempel heeft gedrukt op de wereld van de literatuur, dan is het wel dit land. Van de romantische boulevards van Parijs tot de landelijke charme van de Provence; Frankrijk heeft generaties van schrijvers geïnspireerd, zowel binnen als buiten zijn grenzen. Het land van Rabelais, Hugo, Dumas en Proust verdient wat mij betreft zeker een prominente plek in de wereldliteratuur.

Leuk om te weten: Ik maak de reis in De wereld rond in boeken niet op een normale manier, zoals alfabetisch of op volgorde van grootte van het land. Ik doe dit aan de hand van thema’s. Frankrijk bezoek ik als onderdeel van een tweeluik waar Frankrijk en Engeland centraal staan. De twee landen die in het (geweldige) boek A Tale of Two Cities van Charles Dickens worden beschreven.

Middeleeuwen in Frankijk (ca. 500 – ca. 1500)

De Middeleeuwen in Frankrijk markeerden een tijd waarin de vroege Franse literatuur zich losmaakte van de dominantie van het Latijn. Er werden steeds meer verhalen gedeeld in de eigen taal. Dit tijdperk was getuige van de opkomst van verschillende literaire vormen.

Epische heldendichten

Het bekendste hiervan is het “Chanson de Roland” (Het lied van Roland), dat het verhaal vertelt van de held Roland en zijn trouwe manschappen tijdens de slag bij Roncevaux Pass. Het is een anoniem gedicht en wordt beschouwd als een van de oudste literaire teksten in Frankrijk.

Liefdespoëzie in Frankijk

De ‘Troubadours’ in het zuiden en de ‘Trouvères’ in het noorden zongen liederen over hoofse liefde, met een idealisering van de geliefde. Lees er hier meer over.

troubadours et trouvères Frankrijk

Geestelijke literatuur

Religie speelde een cruciale rol in het middeleeuwse leven, en veel literaire werken, zoals het “Alexislied” (Chanson de Saint Alexis), waren doordrenkt van religieuze thema’s en moraliteit.

Belang

Het is tijdens de Middeleeuwen in Frankrijk dat de Franse taal en literatuur hun eigen identiteit begonnen te vormen. Het begon zich echt te onderscheiden van andere Europese literaturen. De thema’s van liefde, eer, heldendom en religieuze toewijding vormden de kern van deze werken. Ze legden het fundament voor latere literaire bewegingen in Frankrijk.

Renaissance (16e eeuw)

Frankrijk Franse revolutie boeken literatuur

De Franse Renaissance, beïnvloed door het Italiaanse humanisme, bracht een hernieuwde interesse in kunst, wetenschap, en literatuur. Schrijvers begonnen zich te concentreren op het menselijk leven en de natuur.

Pléiade

De Pléiade was een groep van zeven dichters uit Frankrijk in de 16e eeuw, onder leiding van Pierre de Ronsard en Joachim du Bellay. Ze streefden naar de verheffing van de Franse taal en literatuur tot het niveau van de klassieke oudheid en introduceerden nieuwe dichtvormen en thema’s, geïnspireerd door Griekse en Latijnse literatuur. De naam ‘Pléiade’ verwijst naar het zevental sterren in het sterrenbeeld Stier, een symbolische weergave van hun hechte bondgenootschap en gezamenlijke artistieke doelstellingen

Essays

Michel de Montaigne, vaak beschouwd als de vader van het moderne essay, schreef verhandelingen over diverse onderwerpen, variërend van vriendschap tot kannibalisme. Zijn introspectieve stijl zou generaties van schrijvers beïnvloeden.

Wist je dat introspectieve stijl een schrijftechniek is waarbij de innerlijke gedachten, gevoelens en reflecties van een personage diepgaand worden verkend? In plaats van zich te concentreren op externe gebeurtenissen, richt deze stijl zich op de interne belevingswereld en psychologische ervaringen van het personage. Deze stijl komt niet alleen voor bij auteurs uit Frankrijk.

Voorbeeldzinnen

Terwijl hij naar de ondergaande zon keek, voelde Marc een golf van nostalgie en herinnerde hij zich de onbezorgde zomers uit zijn jeugd.

en

Terwijl de regen tegen het raam tikte, vroeg Clara zich af of haar keuzes haar wel echt gelukkig hadden gemaakt, of dat ze zich enkel had geconformeerd aan de verwachtingen van anderen.

Theater in Frankrijk

Terwijl drama zich tijdens de Renaissance verder ontwikkelde, is het Jean-Baptiste Poquelin, beter bekend als Molière, die later in de 17e eeuw het Franse theater naar nieuwe hoogten zou tillen. Bekende werken van deze toneelschrijver en acteur zijn o.a. Dom Juan, Tartuffe en L’Avare. Hij stond bekend om zijn satirische komedies

Belang

De Renaissance bracht een overgang van het religieuze en het gemeenschappelijke naar het individuele en het wereldlijke. Schrijvers begonnen te experimenteren met vorm en inhoud, wat leidde tot het ontstaan van nieuwe literaire genres en een rijkere, meer genuanceerde literaire taal. Een enorm belangrijke periode in de literaire geschiedenis van Frankrijk dus!

Klassiek Tijdperk in Frankrijk (17e eeuw)

In het Klassieke Tijdperk bereikte de Franse literatuur een niveau van finesse en verfijning dat tot op heden wordt bewonderd en bestudeerd. Onder het patronaat van koning Lodewijk XIV, ook bekend als de Zonnekoning, werd literatuur een belangrijk element van het Franse hof.

Frankrijk Louis XIV

Poëzie

De fabels van Jean de La Fontaine worden nog steeds gelezen in Frankrijk en ver daarbuiten door kinderen en volwassenen Zijn vermogen om moraliteit te vermengen met humor en inzicht heeft naar mijn mening echt een heerlijke tijdloze aantrekkingskracht.

Proza

Schrijvers als Madame de La Fayette introduceerden het moderne Europese romanconcept met werken als “La Princesse de Clèves”. Dit verhaal speelt zich grotendeels af in het Louvre. Erg leuk om te lezen als je van historische fictie houdt.

€3,60
15 tweedehands vanaf €1,53
Prijs gecheckt op 14 oktober 2024 16:58
Amazon.nl
€16,65
Bol.com

Verlichting (18e eeuw)

De Verlichting in Frankrijk bracht een radicale verschuiving in denken en schrijven. Het was een tijdperk van vraagtekens, kritisch denken en de roep (of meer een schreeuw) om verandering.

Filosofen

Figuren als Voltaire, Rousseau en Diderot gebruikten hun pennen om de gevestigde orde uit te dagen, religie en bijgeloof te bekritiseren en de idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap naar voren te schuiven.

Encyclopedie

De “Encyclopédie” is een invloedrijk werk uit de 18e eeuw uit Frankrijk, samengesteld door Denis Diderot en Jean le Rond d’Alembert. Het is een zeer ambitieus project dat tot doel had alle kennis van de wereld te verzamelen en te presenteren. Deze verzameling van artikelen en illustraties was niet alleen een naslagwerk, maar droeg ook bij aan de verspreiding van de ideeën van de Verlichting. Het bekritiseerde traditionele autoriteiten, bevorderde wetenschappelijk denken en legde de nadruk op de rede. Het zal je dan ook niet verbazen dat het in conflict kwam met religieuze en politieke machten van die tijd. Een onwijs interessant onderwerp waar je hier meer over kan lezen.

Voltaire Frankrijk

Roman

Werken als “Candide” van Voltaire en “Julie, of de nieuwe Héloïse” (Julie, ou la nouvelle Héloïse) van Rousseau brachten sociale kritiek en reflectie op de menselijke natuur.

Belang

De Verlichting in Frankrijk was cruciaal voor het vormgeven van het moderne denken en de wereldvisie. Het beïnvloedde niet alleen literatuur, maar ook politiek, wetenschap en cultuur in zijn geheel. De werken uit deze periode plantten de zaden voor de Franse Revolutie en het daaropvolgende tijdperk van democratische idealen en mensenrechten.

Romantiek (begin 19e eeuw)

Frankrijk Romantiek stroming

De Franse Romantiek was een krachtige tegenreactie op de strikte regels en vormen van het Klassieke Tijdperk. Het legde een sterk accent op individuele emoties, passies en verbeeldingskracht. Het had eigenlijk een diepe invloed op alle kunstvormen, van literatuur tot schilderkunst.

Dichtkunst

Dichters als Victor Hugo, Alphonse de Lamartine en Alfred de Musset brachten hun persoonlijke emoties, verlangens en angsten tot uitdrukking in hun poëzie, vaak gebruikmakend van de natuur als achtergrond of symbool.

Proza

Victor Hugo en Alexandre Dumas zijn enkele voorbeelden van Franse auteurs uit de 19e eeuw wiens werken een internationale bekendheid kregen. Hun romans zoals “Les Misérables” of “De drie musketiers” werden in vele talen vertaald en beïnvloedden schrijvers over de hele wereld. Waarschijnlijk zijn dit ook de eerste boektitels uit dit artikel die je herkent 😉.

Realisme en Naturalisme (midden tot eind 19e eeuw)

Frankrijk literaire geschiedenis

Tegen de achtergrond van de industriële revolutie en stedelijke expansie kwamen Realisme en Naturalisme op als literaire bewegingen. De realiteiten van het moderne leven staan in deze stromingen centraal.

Proza

Schrijvers zoals Gustave Flaubert en Honoré de Balzac richtten zich op gedetailleerde beschrijvingen van het alledaagse leven en de samenleving. “Madame Bovary” van Flaubert en “La Comédie Humaine” van Balzac zijn monumentale werken uit deze periode.

Naturalisme

Émile Zola, de voornaamste figuur van het Naturalisme, ging nog een stap verder door de invloeden van erfelijkheid en milieu op het menselijk gedrag te onderzoeken. Zijn reeks romans, “Les Rougon-Macquart”, geeft je een diepgaande studie van familie, klasse en instinct. Een aanrader van mijn kant!

Existentialisme (20e eeuw)

Het existentialisme, dat zijn oorsprong vond in het naoorlogse Frankrijk, was niet alleen een filosofische beweging maar had ook een diepe invloed op de literatuur. Het vroeg fundamentele vragen over de aard van het menselijk bestaan, het leven in een goddeloze wereld en de zin en waarden van het leven.

Wist je dat existentialisme een filosofische stroming is die de nadruk legt op individuele vrijheid, keuzevrijheid en persoonlijke verantwoordelijkheid? Het stelt dat individuen de betekenis en waarde van hun leven zelf moeten definiëren, vaak in een universum zonder vooraf bepaalde doel of essentie.

Proza

“La Nausée” (De Walging) van Jean-Paul Sartre en “L’Étranger” (De Vreemdeling) van Albert Camus zijn beide wereldberoemde werken binnen het existentialisme. Ze onderzoeken de absurditeit van het leven en de moeilijkheden van menselijke vrijheid in een onverschillige of zelfs vijandige wereld.

Filosofie

Buiten de literatuur schreef Sartre ook “L’Être et le néant” (Het Zijn en het Niets), een uitgebreid filosofisch werk dat de basisprincipes van het existentialisme vastlegt.

Belang

Het existentialisme confronteerde lezers en denkers met de diepe existentiële crises van de 20e eeuw, vooral na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog. Het stelde kritische vragen over vrijheid, authenticiteit en de menselijke natuur in een wereld vol chaos en onzekerheid.

Invloed: De Franse literaire traditie is ook diep verankerd in filosofie. Schrijvers zoals Jean-Paul Sartre en Albert Camus hebben het existentialisme geïntroduceerd. Hun werken over het menselijk bestaan, vrijheid en vervreemding hebben diepe sporen nagelaten bij auteurs als Philip Roth en Haruki Murakami.

21e eeuw: Moderniteit en diversiteit

Frankrijk literaire geschiedenis modern

De Franse literatuur van de 21e eeuw is er een van veelzijdigheid en globalisering. Het gaat in op hedendaagse kwesties zoals migratie, identiteit, postkolonialisme en de uitdagingen van het moderne stadsleven.

Proza

Schrijvers zoals Leïla Slimani, met haar bekroonde roman “Chanson douce”, behandelen thema’s als klasse, ras en de spanningen van het moderne leven. Édouard Louis, met werken als “En finir avec Eddy Bellegueule” (Het einde van Eddy), onderzoekt kwesties van gender, seksualiteit en klasse in het hedendaagse Frankrijk. Dit zijn allemaal thema’s die nu nog steeds actueel zijn en dit ook nog wel even zullen blijven.

€16,34
3 nieuw vanaf €16,34
Prijs gecheckt op 14 oktober 2024 16:58
Amazon.nl

Poëzie en korte verhalen

Hedendaagse dichters en schrijvers, zoals Nathalie Quintane en Tania de Montaigne, onderzoeken vragen van identiteit, migratie en de spanningen van het multiculturele Frankrijk.

Drie wereldberoemde Franse auteurs

De Franse literatuur kent een rijke geschiedenis met vele illustere auteurs. Het kiezen van slechts drie van hen is een uitdaging. Uiteindelijk heb ik er toch drie uit kunnen kiezen. Deze auteurs staan overigens niet op een bepaalde volgorde.

Victor Hugo (1802-1885)

Victor Hugo was niet alleen een schrijver, maar ook een dichter en politicus. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste Franse romantische schrijvers van de 19e eeuw. Zijn politieke activiteiten en strijd voor sociale rechtvaardigheid hebben ook veel invloed gehad op zijn werken.

Twee must-read boeken

Het tweede boek is enorm vaak verfilmd.
  • Les Misérables: Dit epische verhaal over liefde, rechtvaardigheid en opoffering is een van de meest geliefde romans ter wereld.
  • De klokkenluider van de Notre-Dame: Een aangrijpende tragedie die zich afspeelt in het middeleeuwse Parijs, waarin de misvormde Quasimodo en de zigeunerin Esmeralda centraal staan.

Marcel Proust (1871-1922)

Proust was een Franse schrijver die bekend staat om zijn uitgebreide en introspectieve schrijfstijl. Zijn werken duiken diep in de menselijke psyche en verkennen thema’s van liefde, kunst en het verstrijken van de tijd.

Invloed: Als je spreekt over invloed van Frankrijk en Franse literatuur, kun je Marcel Proust niet negeren. Zijn werk “Op zoek naar de verloren tijd” heeft de moderne roman hervormd. Het gedetailleerde introspectieve proza heeft auteurs zoals Virginia Woolf en Salman Rushdie beïnvloed. Ze namen zijn stijl en detailbeschrijving over in hun eigen werken.

Twee must-read boeken

  • Op zoek naar de verloren tijd: Een monumentale roman uit Frankrijk in zeven delen die het leven van de verteller over verschillende decennia volgt.
  • Swanns kant op: Het eerste deel van “Op zoek naar de verloren tijd” en een uitstekend startpunt voor diegenen die Proust willen verkennen.

Albert Camus (1913-1960)

Camus was een filosoof, schrijver en journalist. Hij wordt vaak geassocieerd met het existentialisme, hoewel hij zichzelf liever als een absurdist zag. Zijn werken verkennen thema’s van het menselijk bestaan, vervreemding en de zoektocht naar betekenis.

Twee must-read boeken

  • De vreemdeling: Een diepgaande roman uit Frankrijk over een man die een zinloze daad van geweld pleegt en de gevolgen die dit heeft voor zijn leven.
  • De pest: Een verhaal over een stad die wordt getroffen door een dodelijke ziekte, en de reacties van de inwoners op deze tragedie.

Drie moderne Franse auteurs (geboren na 1980)

De literatuur uit Frankrijk blijft bloeien met de opkomst van nieuwe schrijvers die de literaire wereld verrijken met hun unieke stemmen en perspectieven. Hier zijn drie moderne Franse auteurs die je zeker niet mag missen.

Léonor de Récondo (1981-)

Léonor de Récondo is een getalenteerde violiste en schrijfster. Haar literaire werk wordt gekenmerkt door haar gevoelige en poëtische schrijfstijl. Ze verkent thema’s van liefde, identiteit en menselijke relaties in haar boeken.

Twee must-read boeken:

  • Amours: Dit verhaal speelt zich af in 1908 en volgt de liefdesaffaire tussen een vrouw en haar dienstmeid. Het verkent thema’s van verboden liefde en sociale conventies.
  • Point cardinal: Het boek volgt het leven van Laurent, die altijd heeft gevoeld dat hij in het verkeerde lichaam is geboren en zijn reis naar zelfacceptatie onderneemt.
€11,30
3 nieuw vanaf €11,30
6 tweedehands vanaf €3,89
Prijs gecheckt op 14 oktober 2024 16:58
Amazon.nl
€14,99
Bol.com

Gaël Faye (1982-)

Naast schrijver is Gaël Faye ook een bekende rapper. Hij werd geboren in Burundi uit een Franse vader en een Rwandese moeder. Zijn werken weerspiegelen vaak zijn persoonlijke ervaringen van het leven in een conflictgebied en zijn migratie naar Frankrijk.

Twee must-read boeken:

  • Klein land: Een ontroerende roman over een jongen die opgroeit tijdens de burgeroorlog in Burundi en de genocide in Rwanda.
  • L’absente: Hoewel dit voornamelijk een muziekalbum is, vertelt het diepgaand het verhaal van Gaël’s relatie met zijn moederland en zijn ervaringen met oorlog en migratie.

Adeline Dieudonné (1982-)

Adeline Dieudonné is een Belgisch-Franse schrijfster en actrice. Haar werk kenmerkt zich door een combinatie van donkere humor, scherpe observaties en een diep inzicht in menselijk gedrag.

Twee must-read boeken:

  • Het echte leven: Het verhaal volgt een jong meisje dat opgroeit in een dysfunctioneel gezin en droomt van een beter leven.
  • Blijf: Een 10-jarig meisje groeit op in een verstikkend gezin in een typische Vinex-wijk. Na het meemaken van een traumatisch ongeluk trekt haar broertje zich terug
€7,99
Bol.com
€12,99
Libris.nl
€22,99
Bol.com

Reisgidsen

Reisgidsen frankrijk

Bij elk land dat ik bezoek in deze serie, raad ik ook een aantal reisgidsen aan. Hieronder mijn favorieten voor Franrijk:

Eén boek als aanrader voor Frankrijk: Madame Bovary van Gustave Flaubert

Aan het einde van alle artikelen raad ik altijd één boek aan van een auteur uit het land. Voor Frankrijk was dit eigenlijk vrijwel onmogelijk. Toch heb ik uiteindelijk een keuze kunnen maken. Als je nu één boek zou moeten lezen van een Franse auteur, dan zou ik je aanraden om Madame Bovary te lezen van Gustave Flaubert. Dit boek wordt beschouwd als een van de grootste romans ooit geschreven. Het gaat over de beperkingen van het plattelandsleven, de gevaren van ongebreideld verlangen en de tragische gevolgen van een onvervulde droom.

€2,99
€3,68
4 nieuw vanaf €2,99
2 tweedehands vanaf €1,69
Prijs gecheckt op 14 oktober 2024 16:58
Amazon.nl
€2,99
Bol.com
€22,36
€22,95
3 nieuw vanaf €22,36
4 tweedehands vanaf €14,17
Prijs gecheckt op 14 oktober 2024 16:58
Amazon.nl

Categorie: Informatie

Foto van auteur

Edwin

Edwin zorgt voor het onderhoud van de website. Daarnaast schrijft hij over e-readers en een enkele keer geeft hij zijn mening over een boek.