Het tweede deel van het Derde Tijdperk van Midden-Aarde is gevuld met gebeurtenissen die de basis legden voor de beroemde verhalen van J.R.R. Tolkien. Van de tragische val van Gollum tot de heldhaftige queeste van Thorin Eikenschild en de Slag van de Velden van Pelennor.
Dit artikel gaat over:
Sleutelmomenten in het Derde Tijdperk
De impact van deze momenten op de politieke machtsverhoudingen
De opbouw naar de ultieme strijd tussen licht en duisternis
In T.A. 2463 doodt Sméagol zijn neef Déagol over de Ene Ring na deze in de rivier de Anduin te hebben gevonden. Dit moment markeert het begin van de lange en tragische band van Sméagol met de Ring.
Goed om te weten: Anduin is de langste rivier van Midden-aarde en loopt door vele belangrijke regio’s, van de Grijze Bergen in het noorden tot de Baai van Belfalas in het zuiden. Deze uitgestrektheid zorgt ervoor dat Anduin verschillende gebieden met elkaar verbindt, waaronder Lothlórien, Gondor, en Rohan. De rivier dient als een belangrijke vaarroute en handelsweg.
T.A. 2510: De slag op het Veld van Celebrant
Mannen uit het Oosten vallen Gondor binnen. De Éothéod, voorlopers van de Rohirrim, schieten te hulp aan Gondor. Dit wordt in Slag op het Veld van Celebrant genoemd. Na hun overwinning geeft Gondor het land dat Rohan zou worden aan de Éothéod als dank.
Over Rohirrim en Éothéod
De Rohirrim zijn de inwoners van Rohan, een groot rijk in Midden-aarde dat ten noorden van Gondor ligt. Ze staan ook bekend als de Ruiters van Rohan vanwege hun meesterschap in paardrijden en oorlogsvoering te paard. De Rohirrim hebben een belangrijke rol in “In de ban van de Ring“, vooral in “De Twee Torens” en “De Terugkeer van de Koning”, waar ze een cruciale bondgenoot zijn in de strijd tegen Sauron.
De term “voorlopers van Rohirrim ” verwijst naar de voorgeschiedenis van de Rohirrim. De Éothéod waren de voorouders van de Rohirrim en leefden oorspronkelijk in de valleien van de Anduin, ten noorden van Lothlórien en ten zuiden van de Grijsaard. De Éothéod waren bekend om hun vaardigheden als ruiters en hun hechte relatie met paarden, net als hun nakomelingen, de Rohirrim.
De verplaatsing van de Éothéod naar wat later Rohan zou worden, begon onder leiding van Eorl de Jonge in het jaar 2510 van de Derde Era. De Gondorianen riepen de hulp in van de Éothéod tijdens de Slag om de Velden van Celebrant tegen invasies van Oostelingen en Balchoth. Na hun beslissende overwinning in deze slag schonk de toenmalige Hoge Koning van Gondor, Cirion, de landen van Calenardhon aan Eorl en zijn mensen als dank voor hun hulp. Dit gebied werd Rohan genoemd, en de Éothéod die zich daar vestigden werden bekend als de Rohirrim. De eed van Eorl aan Cirion verzekerde een blijvende bondgenootschap tussen Gondor en Rohan.
T.A. 2746: De Geboorte van Thorin Eikenschild
In T.A. 2746 wordt Thorin Eikenschild, een van de belangrijkste Dwergenfiguren in “De Hobbit“, geboren.
T.A. 2759: Saruman neemt bewind over Isengard
Saruman, een van de Istari of tovenaars die naar Midden-Aarde werden gestuurd, neemt in T.A. 2759 de bewaking van Isengard op zich met toestemming van de Steward van Gondor. Dit moment markeerde een keerpunt voor Saruman, die al de leider was van de Witte Raad, ondanks de voorkeur van Galadriel voor Gandalf. De ambitie van Saruman en zijn verlangen naar macht, vooral naar de Ene Ring, begonnen rond deze tijd duidelijk te worden. Zijn afdaling naar corruptie werd verder versterkt toen hij de Orthanc-steen vond, een van de Galanterie, die hij geheim hield voor de Witte Raad
T.A. 2770: Aanval op Erebor
T.A. 2770 is het jaar dat het leven in Erebor en Dale voor altijd veranderde. De draak Smaug viel de Eenzame Berg aan. Deze aanval leidde tot de vernietiging van het Dwergenkoninkrijk onder de Berg en de slachting van duizenden Dwergen en mensen. De aanval was onverwacht en de kracht van Smaug overweldigend, waardoor zowel de krijgers van de Berg als de mensen van Dale kansloos waren. Na de aanval op Dale keerde Smaug terug naar de Berg, waar hij de overgebleven Dwergen verdreef en zich de enorme schatten van Erebor toe-eigende,
Wie is Smaug?
Smaug is een van de laatste grote draken in Midden-aarde, bekend uit “De Hobbit“. Hij werd niet letterlijk ‘geboren’ zoals wezens in de echte wereld; draken in het universum van Tolkien werden oorspronkelijk gecreëerd door Morgoth, de eerste Duistere Heer, in de Eerste Era als een soort ultiem wapen tegen zijn vijanden. De exacte oorsprong vab Snayg wordt niet gedetailleerd beschreven, maar hij behoort tot deze soort van door Morgoth gecreëerde draken.
Smaug staat bekend om zijn verwoesting van de stad Dale en het veroveren van de Eenzame Berg (Erebor), waar hij de enorme schat van de dwergen in beslag nam en erover waakte. Zijn aantasting van deze gebieden leidde tot grote verwoesting en de verspreiding van hun bevolkingen. Zijn hebzucht, intelligentie en de angst die hij inboezemde, maakten hem tot een van de meest gevreesde en machtige wezens in Midden-aarde tijdens zijn tijd. De heerschappij van Smaug over de Eenzame Berg eindigde toen hij werd gedood door Bard de Boogschutter uit Esgaroth (Meerstad), met een enkele pijl die zijn enige kwetsbare plek trof.
T.A. 2841: Zoektocht naar Erebor
De poging van om Erebor te heroveren in T.A. 2841 markeert een belangrijk moment in de geschiedenis van Durin’s volk. Zijn besluit om zonder aankondiging te vertrekken weerspiegelt de diepe wonden die Smaugs verovering van Erebor heeft veroorzaakt bij de Dwergen. Thráin, die de vader is van Thorin Eikenschild, draagt de last van zijn koninklijke erfenis en de verwoesting van zijn thuisland.
T.A. 2850: Gandalf doet een ontdekking in Dol Guldur
Gandalf bezoekt Dol Guldur opnieuw in T.A. 2850 en bevestigt de terugkeer van Sauron. In zijn waanzin, veroorzaakt door de Ring van Macht, geeft Thráin II een kaart met een geheime ingang naar Erebor aan Gandalf, met de bedoeling dat deze aan zijn zoon wordt gegeven. Gandalf neemt de kaart aan zonder te weten wie Thráins zoon is. Kort daarna sterft Thráin II. Gandalf was lid van de Witte Raad, een groep van wijze leiders, waaronder Saruman, Galadriel, en Elrond, die zich bezighielden met de bedreiging van Sauron. Gandalfs ontdekking was een cruciaal bewijs dat Sauron terugkeerde, wat leidde tot debatten binnen de Raad over hoe te handelen.
T.A. 2890: De geboorte van Bilbo Baggins
In T.A. 2890 wordt Bilbo Baggins geboren in de Gouw. Zijn onverwachte avonturen zouden hem tot een centraal figuur in de geschiedenis van Midden-Aarde maken en de loop van vele gebeurtenissen beïnvloeden.
Bilbo: een biografie
De volgende tekst in dit kader niet lezen als je geen spoilers wil lezen over gebeurtenissen die ik pas verderop in deze blog en de volgende blog bespreek.
Bilbo Balings werd geboren op 22 September in het jaar T.A. 2890. Hij is een van de meest gedenkwaardige figuren uit de werken van J.R.R. Tolkien, voornamelijk bekend uit “De Hobbit”. Bilbo groeide op in de Gouw, een idyllisch en vredig deel van Midden-aarde bewoond door Hobbits, kleine wezens met een grote liefde voor comfort, eten en een rustig leven.
Zijn leven nam een onverwachte wending toen Gandalf, de tovenaar, hem selecteerde als inbreker voor de expeditie van Thorin Eikenschild en zijn gezelschap van dwergen. Hun doel was om het verloren dwergenrijk Erebor te heroveren van de draak Smaug. Tijdens deze reis ontdekte Bilbo zijn liefde voor avontuur en zijn eigen moed, slimheid en vindingrijkheid.
Een cruciale gebeurtenis in zijn avontuur was zijn ontmoeting met Gollum en de ontdekking van de Ene Ring in de grotten van de Nevelbergen. Hoewel Bilbo oorspronkelijk dacht dat het slechts een magische ring was die hem onzichtbaar kon maken, bleek deze later de Ene Ring te zijn.
Na het succesvol voltooien van de expeditie en het overleven van vele gevaren, keerde Bilbo terug naar de Gouw, waar hij een comfortabel leven leidde, vol van schrijven en het verzamelen van artefacten. Zijn verjaardagsfeest op zijn 111e verjaardag markeerde de overdracht van de Ene Ring aan zijn neef Frodo, wat de gebeurtenissen van “Lord of the Rings” in gang zette.
Zijn latere jaren bracht Bilbo door in Rivendell, waar hij zijn tijd besteedde aan het schrijven en aan het samenstellen van zijn memoires, bekend als “De Hobbit” of “Daarheen en Weer Terug”. Uiteindelijk vertrok hij samen met Frodo, Gandalf en enkele elven over zee naar Valinor, het onsterfelijke land. Dit was niet voor iedereen weggelegd. Het was een teken van zijn uitzonderlijke status onder de Hobbits en zijn belangrijke rol in de geschiedenis van Midden-aarde.
T.A. 2931: Aragorn, erfgenaam van Gondor
Aragorn, de zoon van Arathorn II en erfgenaam van de troon van Gondor, wordt geboren in T.A. 2931. Zijn bestemming is nauw verweven met de strijd tegen Sauron en de hereniging van de koninkrijken van Mensen. Hij stamt af van Isuldur, een van de oorspronkelijke dragers van de Ene Ring en de zoon van Elendil, de stichter van de koninkrijken Arnor en Gondor. Deze nobele afstamming plaatst Aragorn in de directe lijn voor de troon van Gondor en maakt hem een belangrijk figuur in de profetieën over de terugkeer van de koning. Aragorn werd opgevoed in Rivendell onder de hoede van Elrond, de halfelf en heer van Rivendell.
T.A. 2941: Een bekende queeste (De Hobbit)
In het jaar T.A. 2941 in Midden-Aarde, begon een reeks gebeurtenissen die een diepgaande impact zouden hebben op de geschiedenis van vele rassen en koninkrijken. Dit is ook het deel van de tijdlijn van Midden-Aarde die uitvoerig beschreven is in De Hobbit, voor velen wel een bekend verhaal. Hieronder een korte samenvatting van de gebeurtenissen in T.A. 2941
Het begon allemaal in Bree, een kruispunt van wegen in het noorden, waar Gandalf de Grijze een ontmoeting had met Thorin Eikenschild. Gandalf realiseerde zich dat Thorin de zoon was van Thráin II en daarmee de rechtmatige erfgenaam van het koninkrijk Erebor. Hij besloot de dwerg te helpen zijn geboorterecht te heroveren en overhandigde hem een geheime kaart van Erebor, die de weg naar de Eenzame Berg zou wijzen.
De aankomst in Hobbiton
De queeste nam een aanvang toen Gandalf, Thorin en zijn dwergen gezelschap aankwamen in Hobbiton, een vredig dorp in de Gouw. Hun doel was het huis van Bilbo Baggins, Bag End, waar ze de onwaarschijnlijke hobbit rekruteerden om hen te vergezellen als ‘inbreker’. Ondanks zijn aanvankelijke aarzelingen, besloot Bilbo mee te gaan, aangetrokken door het avontuur dat voor hem lag.
Bilbo en de Ene Ring
Het avontuur bracht Bilbo diep onder de Nevelbergen, waar hij Gollum en de Ene Ring ontmoette. Deze ontmoeting, schijnbaar een klein incident, zou van cruciaal belang blijken voor de gehele geschiedenis van Midden-Aarde. Bilbo kwam hier in het bezit van de Ene Ring. Hij wist op dit moment nog niet dat dit de Ene Ring was. Hij dacht meer dat het gewoon een magische ring was waarmee je onzichtbaar kon worden.
De actie van de Witte Raad
Ondertussen nam de Witte Raad, bestaande uit vooraanstaande elfen en tovenaars waaronder Galadriel, Elrond en Gandalf zelf, actie tegen Sauron door hem uit zijn schuilplaats in Dol Guldur te verdrijven, waardoor hij naar Mordor werd gedreven.
De reis naar Meerstad en de val van Smaug
De reis van Thorin’s gezelschap leidde hen uiteindelijk naar Meerstad, aan de randen van het Lange Meer. Hun aankomst werd al snel gevolgd door een rampzalige aanval van Smaug, de draak die Erebor bezet hield. In een moedige daad werd Smaug gedood door Bard de Boogschutter, een bewoner van Meerstad, waarmee de weg naar de Eenzame Berg werd vrijgemaakt.
De ontdekking van de Arkensteen
Binnen de muren van Erebor vond Bilbo de Arkensteen, een juweel van onschatbare waarde en een symbool van het koningschap van Thorin. Hij hield zijn vondst geheim, wat leidde tot toenemende spanningen binnen het gezelschap. De situatie escaleerde verder toen verschillende partijen, aangetrokken door de schat van Erebor, zich verzamelden voor de Eenzame Berg.
De Slag van Vijf Legers
Deze spanningen bereikten een hoogtepunt in de Slag van Vijf Legers, een epische confrontatie waarbij dwergen, elfen, mensen, orks en wargs betrokken waren. Ondanks zware verliezen, waaronder het leven van Thorin Eikenschild, leidde de slag uiteindelijk tot een broze vrede. Het markeerde het begin van het herstel van Erebor. Uiteindelijk, na de dood van Thorin in de Slag van Vijf Legers, wordt de Arkensteen bij Thorin geplaatst in zijn graf binnen Erebor.
T.A. 2951: Sauron keert terug naar Mordor
In T.A. 2951 arriveert Sauron in Mordor, waar de Nazgûl op hem hebben gewacht. Hij begint met de wederopbouw van Barad-dûr, wat de voorbode is van zijn kwade plannen om Midden-Aarde te onderwerpen. : Naast de wederopbouw van Barad-dûr, begint Sauron ook met het versterken van de andere verdedigingswerken van Mordor, inclusief de Morannon (de Zwarte Poort) en de torens van Minas Morgul en Cirith Ungol. Deze voorbereidingen zijn bedoeld om zijn rijk te beveiligen tegen aanvallen en om zijn invloed uit te breiden.
De Nazgûl, Saurons trouwste dienaren, worden opnieuw verzameld in Mordor. Onder hun leiding worden de legers van orks en andere donkere wezens gerekruteerd en getraind voor de oorlogen die komen gaa
T.A. 2956: De eerste ontmoeting tussen Gandalf en Aragorn
In T.A. 2956 ontmoeten Gandalf de Grijze en Aragorn elkaar voor het eerst. Deze ontmoeting legt de basis voor hun lange vriendschap en samenwerking in de strijd tegen het opkomende kwaad van Sauron.
T.A. 2968: Frodo Baggins wordt geboren
Frodo Baggins, de toekomstige Ringdrager, wordt geboren in de Gouw in T.A. 2968. Zijn lot zal onlosmakelijk verbonden zijn met de Ene Ring en de uiteindelijke strijd tegen Sauron. Frodo is de enige zoon van Drogo Baggins en Primula Brandybuck. Zijn ouders verdronken in een bootongeluk in de Brandywine Rivier toen Frodo nog heel jong was, waarna hij werd geadopteerd en opgevoed door Bilbo Baggins, zijn oudoom. Deze familieband met Bilbo zou bepalend worden voor de toekomst van Frodo én Midden-Aarde.
T.A. 3001: 111e verjaardag van Bilbo
Bilbo Baggins viert zijn 111e verjaardag met een groot feest in de Gouw, bijgewoond door Gandalf. Zijn verjaardagsfeest is legendarisch in de Gouw vanwege zijn omvang en pracht. Bilbo, bekend om zijn liefde voor avontuur en verhalen, nodigt vrienden en familie uit heel de Gouw uit, waardoor het een van de grootste bijeenkomsten wordt die ooit in de Gouw zijn gezien. Tijdens dit feest neemt Bilbo afscheid van de Gouw en draagt hij de Ene Ring over aan Frodo. Na zijn vertrek uit de Gouw arriveert Bilbo in T.A. 3002 in Rivendell, waar hij de rest van zijn dagen zal doorbrengen.
Een belangrijk moment: Na het feest laat Bilbo de Ene Ring achter voor Frodo, samen met al zijn bezittingen in Bag End. Dit moment is cruciaal, want het plaatst Frodo in het centrum van de komende gebeurtenissen en legt de last van de Ring op zijn schouders. Gandalf instrueert Frodo om de Ring met grote zorg te bewaren. Gandalf lijkt de ernst van de situatie erg goed te begrijpen.
T.A. 3014: Saruman oefent invloed uit op Theoden
Rond T.A. 3014, in de aanloop naar de Oorlog om de Ring, begint Saruman, eens een gerespecteerd lid van de Witte Raad en leider van de orde van de Istari, zijn invloed uit te oefenen op Théoden, de koning van Rohan. Dit markeert een duistere periode voor Rohan, waarin het koninkrijk geconfronteerd wordt met interne verwarring en verzwakking, juist op het moment dat de dreiging van Sauron en zijn bondgenoten toeneemt.
T.A. 3017: Gollum wordt vrijgelaten en weer gevangengenomen
Gollum, voorheen in het bezit van de Ene Ring en later verteerd door zijn verlangen ernaar, wordt na een periode van gevangenschap en marteling door Saurons troepen vrijgelaten. Zijn vrijlating is echter geen daad van barmhartigheid, maar eerder een strategische zet van Sauron, die hoopt dat Gollum hem onbewust naar de Ring zal leiden.
Na zijn vrijlating wordt Gollum echter gevangengenomen door Aragorn, de erfgenaam van Isildur en een belangrijk figuur in de strijd tegen Sauron. Aragorn weet Gollum te vangen in de Dode Moerassen, een gebied dat bekend staat om zijn verraderlijke en onheilspellende natuur.
T.A. 3018 – In de ban van de Ring
De jaren T.A. 3018 en T.A. 3019 zitten zo vol met details. Dit is het stuk van de tijdlijn van Midden-Aarde waar Tolkien het meest over heeft geschreven. Dit is namelijk het gedeelte dat gaat over de gebeurtenissen beschreven in de “In de ban van de Ring” trilogie. Ik heb het hieronder heel beknopt voor je samengevat, maar ik raad je aan – mocht je dit nog niet hebben gedaan – de boeken te lezen.
Frodo ervaart dat de Ring die hij van Bilbo erfde de Ene Ring is, het instrument van Sauron van macht.
Gandalf spoort Frodo aan de Gouw te verlaten vanwege de dreiging van Sauron.
Gollum ontsnapt en zoekt Bilbo, onwetend dat de Ring bij Frodo is.
Sauron stuurt de Nazgûl uit om de Ring te vinden.
Saruman vangt Gandalf gevangen in Orthanc.
Frodo verlaat de Gouw met zijn vrienden, achtervolgd door de Nazgûl.
Ze ontmoeten Tom Bombadil en reizen naar Bree.
Aragorn leidt hen naar Rivendell.
Frodo wordt door de Tovenaar-koning gestoken en genezen in Rivendell.
De Raad van Rivendell beslist om de Ring te vernietigen.
Frodo accepteert de taak en het Genootschap van de Ring wordt gevormd.
T.A. 3019
Het Genootschap verlaat Rivendell en probeert Caradhras te oversteken.
Gedwongen om door Moria te gaan, vechten ze tegen een Balrog en Gandalf valt.
In Lothlórien ontvangen ze geschenken en raad van Galadriel en Celeborn.
Gandalf keert terug, herboren als Gandalf de Witte.
Boromir sterft terwijl hij Merry en Pippin beschermt.
De Hobbits worden gevangengenomen, Aragorn, Legolas en Gimli gaan achter hen aan.
Frodo en Sam gaan met Gollum naar Mordor.
Merry en Pippin ontmoeten Treebeard en helpen bij de mars van de Enten tegen Isengard.
Gandalf bevrijdt Rohan van de invloed van Saruman
De Slag bij Helmsdiepte toont de moed van de Rohirrim.
De Raad van Elrond bespreekt het lot van de Ring.
Frodo en Sam komen dichter bij Mordor, Gollum wordt verraderlijk.
De Slag van de Velden van Pelennor: Denethor sterft, Theoden valt, de Witch-King wordt verslagen.
Frodo en Sam bereiken de Doemberg, Gollum valt de Ring aan, ze vallen allebei in de vuren.
Sauron wordt verslagen, vrede keert terug in Midden-Aarde.
Aragorn en Arwen worden koning en koningin.
T.A. 3020: Het Huwelijk van Sam en Rosie
In T.A. 3020 viert de Gouw een moment van grote vreugde en vernieuwing met het huwelijk van Sam en Rosie . Na de lange schaduw van oorlog en strijd die over Midden-Aarde hing, symboliseert deze gebeurtenis de terugkeer naar vrede en de belofte van een hoopvolle toekomst. Sam, die een cruciale rol speelde in de queeste van de Ene Ring en onmisbare steun bood aan Frodo, vindt in Rosie de liefde en het geluk dat hij zo verdiende.
T.A. 3020: Het vertrek naar Valinor
Het jaar T.A. 3020 brengt ook een afscheid, wanneer Bilbo Baggins, Frodo Baggins, Galadriel, Gandalf, en Elrond Midden-Aarde verlaten en koers zetten naar Valinor, het Onsterfelijke Land. Dit vertrek symboliseert het einde van een tijdperk waarin deze figuren centraal stonden in de strijd tegen de duisternis die Midden-Aarde bedreigde. Bilbo, wiens avontuurlijke geest leidde tot de ontdekking van de Ene Ring, en Frodo, die de zware last droeg om de Ring te vernietigen, vinden rust na hun lange en moeilijke reizen. Galadriel en Elrond, vertegenwoordigers van de oude wijsheid en kracht van de Elfen, en Gandalf, de tovenaar wiens begeleiding cruciaal was in vele beslissende momenten, voltooien hun taken in Midden-Aarde en gaan naar een plaats waar vrede heerst, ver verwijderd van de aardse zorgen.
Het vertrek naar Valinor markeert een overgang naar een nieuwe fase voor Midden-Aarde, gedomineerd door de rijken van Mensen, en het begin van het Vierde Tijdperk.
Goed om te weten: Voor het schrijven van dit artikel heb ik mijn eigen kennis en studie van Midden-Aarde gecombineerd met diverse andere bronnen. Ontdek je een fout? Mail me dan gerust op; edwin@boekendief.nl. Je mag me ook altijd lastig vallen voor andere Tolkien-gerelateerde vragen, behalve de vraag of een Balrog vleugels heeft (ja, maar ze werken niet). Die beantwoord ik niet meer 😉.
Zelf meer lezen over de geschiedenis van Midden-Aarde?
De afbeeldingen in deze blog zijn afkomstig van hoe ik bepaalde dingen uit het werk van Tolkien voor me zie. Deze zijn tot leven gekomen door Midjourney AI en bewerkt door mij in zowel Photoshop als Lightroom CC.
Wij schrijven onze teksten en reviews als onafhankelijke partij. Daarbij maken we soms gebruik van affiliate links. Meer hierover lees je in ons advertentiebeleid.
